In 2005 lanceerde de Belgische koffiebranderij Miko een klein merk duurzame en Fairtrade-koffie: Puro. Nu, een 20-tal jaar later, is Puro zo’n succesnummer dat bijna de helft van Miko’s omzet vertegenwoordigt. De achterliggende filosofie? Teruggeven aan de natuur wat de mens er door de landbouw uithaalt.
De Belgische koffiebranderij Miko werd meer dan 200 jaar geleden opgericht. Het bedrijf is gespecialiseerd in B2B (kantoren, horeca, enz.) in België en daarbuiten. In 2005 maakte het een beslissende strategische keuze. “Toen hebben we Puro geïntroduceerd als het duurzame segment van ons aanbod. In de loop der jaren heeft Puro het bedrijf bijna overgenomen, in de positieve zin. Het maakt nu bijna 50 % van onze activiteiten uit”, zo klinkt het bij Stijn Michielsen, Director Export & Green Coffee. “Puro heeft dus een opmerkelijk commercieel succes geboekt en vele deuren voor ons geopend op de internationale markt. Maar bovenal heeft het Miko getransformeerd, dat sindsdien echt de duurzame weg opgaat.”
2% van de verkoop gaat naar World Land Trust
Het streven naar duurzaamheid komt vooral tot uiting in een grootschalig programma om tropische bossen te beschermen. Dat is opgezet in samenwerking met de Britse ngo World Land Trust. “Vanaf dag één hebben we onszelf een belasting van 2 % opgelegd op de koffieverkoop, niet op de winst,” zegt Andy Orchard, de maker van Puro. “Elk kwartaal analyseren we hoeveel koffie we hebben verkocht en maken we het geld over naar een speciaal fonds. Vervolgens ga ik minstens één keer per jaar met World Land Trust om de tafel zitten. We beslissen waar het geld naartoe moet gaan. Dat doen we op basis van een aantal criteria: wat de ngo wil, wat Miko nodig heeft, wat ik graag zou willen voor onze storytelling, enz.”
Concreet gebruikt World Land Trust het geld van Puro om natuurreservaten op te zetten in de landen waar het merk zijn koffie betrekt. “Koffie groeit in gebieden met de grootste biodiversiteit ter wereld. Maar het is ook in deze koffiegordel dat de meeste ontbossing plaatsvindt. De ambitie van Puro is dan ook om de natuur en de biodiversiteit te beschermen, tot de wereld tot bezinning komt,” vervolgt Andy Orchard. Hij vindt het jammer dat de overheid en de industrie momenteel alleen kijken naar de CO2-uitstoot. “Onze wereld heeft ervoor gekozen om zich te concentreren op dit specifieke punt. Nochtans maakt het deel uit van een gigantisch onderling verbonden systeem. Als onderneming heeft Miko de plicht om deze norm na te leven. Maar met Puro proberen we ook de natuur veel holistischer te benaderen.”
Als je de filosofie van Puro in één zin zou samenvatten, zou het hierop neerkomen: geef de natuur terug wat de mens er door de landbouw heeft uitgehaald. “En omdat we in een wereld leven waarin we de neiging hebben om veel van de natuur te nemen en weinig terug te geven, geven we bij Puro veel meer terug dan we nemen,” aldus Andy Orchard. Het bedrijf schat dat 27 km² (in 6 landen) landbouwgrond wordt gebruikt voor de productie van de koffiebessen die Puro koopt, terwijl de natuurreservaten die het merk heeft opgezet nu zo’n 526 km² (in 13 landen) beslaan. Dat is een verhouding van ongeveer 1 op 19. “En wanneer we nieuwe herkomstlanden aan onze koffies toevoegen, moedigen we World Land Trust ook aan om nieuwe relaties te ontwikkelen met lokale ngo’s in deze landen,” zegt Andy Orchard. En als we de maker van Puro mogen geloven, wordt koffie in bepaalde regio’s zelfs een middel om de natuur te beschermen. “Lokale gemeenschappen over de hele wereld hebben niet de intentie om hun bossen te vernietigen, maar ze hebben wel geld nodig. Daarom wenden steeds meer ngo’s zich tot ons om hen te helpen koffiegewassen te ontwikkelen die ook bijdragen aan het behoud van het milieu. Dat kan dankzij een bosareaal van lokale bomen. Als koffie op de juiste manier wordt verbouwd, kan het de ontbossing een halt toeroepen.”
100% Fairtrade
Maar de ambitie reikt verder dan natuurbehoud. “Dit brengt ons bij een tweede zeer interessant aspect van de Puro-filosofie: alle koffie die we verkopen is Fairtrade-gecertificeerd, en een deel ervan is ook biologisch,” zegt Stijn Michielsen. Hij wijst erop dat Miko onlangs in het nieuws kwam als het Belgische bedrijf dat in 2023 op internationaal vlak het hoogste bedrag aan Fairtrade-premies heeft toegekend.
“Alle koffiebessen die we kopen zijn afkomstig van coöperaties,” vervolgt de Director Export & Green Coffee. “In sommige gevallen is de relatie heel direct, met bepaalde geprivilegieerde partners, en in andere gevallen is de band meer afstandelijk. Maar we weten altijd waar onze koffie vandaan komt, terwijl Fairtrade International de hele keten in de gaten houdt en ervoor zorgt dat alles correct verloopt.” Dat betekent dat alle koffieboeren die aan Puro leveren, of dat nu in Honduras, Peru, Colombia of Oeganda is, de minimumprijs krijgen die is vastgesteld door Fairtrade International. Naast deze prijs is er een premie voor de coöperaties. Zij zijn vrij om de premie naar eigen goeddunken te gebruiken in het belang van hun leden. Soms is er zelfs een biologische premie, afhankelijk van het geval.
Genoeg om alle koffieproducenten een leefbaar inkomen te bezorgen? “De minimumprijs van Fairtrade is sinds afgelopen zomer sterk gestegen, dus ik denk dat het over het algemeen wel goed zit,” zegt Stijn Michielsen. “Natuurlijk moet je er rekening mee houden dat de levensstandaard sterk kan verschillen van land tot land. Daarom is het niet eenvoudig om een prijs vast te stellen die bij iedereen en elke situatie past. Maar we vertrouwen erop dat Fairtrade ervoor zorgt dat de minimumprijs voldoende is zodat iedereen een waardig loon kan verdienen.” Na een decennium van status quo heeft Fairtrade afgelopen augustus zijn gegarandeerde minimumprijzen voor koffie opgetrokken tot $ 1,80 per pond voor gewassen Arabica en $ 1,25 voor gewassen Robusta. Voor deze cijfers analyseerde de organisatie de productiekosten in 12 landen op 3 continenten, zo lezen we op haar website. Voor verschillende van deze landen heeft Fairtrade ook een referentieprijs voor het levensonderhoud kunnen berekenen. Dat is het minimumbedrag dat een huishouden nodig heeft om in de behoeften van zijn leden te voorzien. De conclusie van Fairtrade is dat zijn nieuwe gegarandeerde minimumprijs (voor Arabica), in combinatie met de premie voor biologische teelt, volstaat om de referentieprijs voor een leefbaar inkomen te bereiken in Colombia en Oeganda. Helaas is dat niet het geval in Indonesië en Honduras, hoewel de kloof tussen beide parameters nu kleiner is.
Dansen met de duivel
Waarom schakelt Miko, met het commerciële succes van Puro, niet al zijn productie om naar zijn duurzame en Fairtrade-merk? “You’ve got to be in it to win it (Je moet meedoen om te winnen),” besluit Andy Orchard. “Ik zal je een voorbeeld geven, zonder namen te noemen. Ik herinner me dat ooit, in een van de rijkste landen van Europa, alle ministeries een aanbesteding uitschreven voor koffie. Echter, geen van hen wilde betalen voor Fairtrade-koffie … Dus als Miko met Puro inschrijft op dit soort aanbestedingen, en dan hebben we het over heel grote contracten, zullen we zeker niet winnen. Dus soms moet je in zekere zin met de duivel dansen, wat betekent dat je eerst een relatie moet opbouwen voordat je de kans krijgt om die succesvol uit te bouwen. Je kunt zeggen dat we onszelf tegenspreken, maar we proberen dingen in beweging te krijgen en dat werkt. Puro is van nul begonnen en maakt vandaag bijna de helft uit van Miko. Hoe zien we de zaken over 10 jaar? In het ideale geval zijn we 100 % Puro. Maar als we morgen zo’n sprong zouden maken, verliezen we de helft van ons bedrijf, de helft van ons personeel, enz. En Stijn Michielsen voegt eraan toe: “Dingen moeten stapsgewijs worden gedaan. Niet alleen omdat we een verantwoordelijkheid hebben tegenover de mensen die voor ons werken, maar ook omdat er nog steeds heel wat consumenten bestaan die niet op zoek zijn naar meer duurzaamheid.”
