TDC is een programma van Enabel, het Belgisch Ontwikkelingsagentschap.

Ana Edelsmid_ringen

Ana Edelsmid: Goudeerlijk

Als meer spelers met fairtradegoud aan de slag gaan, krijgt het een plaats in de markt. Zoals fairtradebananen een plaats hebben verworven in de supermarkt.

In de bosrijke omgeving van Heusden-Zolder heeft Ana Kindermans haar atelier. Hier ontwerpt zij juwelen van fairtradegoud. Ana is een pionier: zij was de eerste Belgische ontwerpster die koos voor goud dat op een eerlijke en menswaardige manier wordt ontgonnen.

Het was in Latijns-Amerika dat Ana de smaak van juwelen maken te pakken kreeg. “Toen ik een nieuwe uitdaging zocht en voor een stage naar Nicaragua trok, deed een vriendin me materiaal cadeau om sieraden te maken. Ze wist dat ik dat daar veel zou tegenkomen en misschien iets nieuw kon leren. Op zoek naar een alternatief voor de draad die gebruikt wordt voor oorbellen maar waar veel mensen allergisch aan zijn, kwam ik in een atelier terecht waar smeden uit verschillende landen aan het werk waren. Ik had geen flauw idee of ze draad konden maken, maar voor ik het wist, begon een van die mannen uit een klompje zilver draad te trekken. Fascinerend! Ik kreeg de kans om een maand in het atelier te werken. Terug in België wist ik wat ik wou doen en startte ik meteen een opleiding tot goudsmid.”

Stapje voor stapje bouwde ze haar zaak op: “Wat ik fijn vind, is dat mensen soms gewoon om juwelen komen en dan fairtradegoud krijgen. Sommigen weten niet eens wat dat is. Een deel van de klanten kiest bewust voor fair trade, zij komen soms van ver. En er zijn ook mensen die speciaal voor mijn ontwerpen komen en het hopelijk als meerwaarde ervaren dat ik enkel met fairtradegoud werk.”

De zoektocht naar een leverancier

In de beginjaren werkte ze nog parttime bij ngo’s als Vredeseilanden en Max Havelaar. Ana was zich bewust van de mijnproblematiek en dat voelde dubbel: “Ik maakte mooie dingen voor heel speciale momenten, maar werkte met een grondstof die op een minder mooie manier wordt ontgonnen.” Toen zij bij Max Havelaar iets opving over fairtradegoud was ze meteen geprikkeld en volgde ze de ontwikkelingen op de voet. Uiteindelijk kwam er fairtradegoud op de markt in Groot-Brittanië, daarna volgde Nederland. Maar het fairtradegoud naar België krijgen was geen sinecure. Ana kocht al bij een Nederlandse groothandel en gelukkig ging die mee in het fairtradeverhaal. Daarna kwam de uitdaging om het Max Havelaar-label te verkrijgen voor haar juwelen. “Dat was niet evident, ik was de eerste in België. Het uitzoeken heeft ongeveer een jaar geduurd.”

In België is er vandaag nog steeds geen leverancier van fairtradegoud. Ana koopt haar goud nog altijd bij de Nederlandse groothandel die bestelt bij Oro Verde, een gecertificeerde coöperatie in Colombia. Ana, steeds op zoek naar een duurzamere manier van leven, is blij met het label: “Het is niet zozeer een economische keuze, als je dit niet doet met overtuiging, stop je er beter mee. Je betaalt meer voor het goud, de hele certificering kost veel en het is een echte papierenwinkel. Maar ik heb het er voor over.” Ana kiest heel bewust voor fair trade, niet om ‘iets anders’ aan te bieden. “Natuurlijk moeten er ook mensen zijn die het gat in de markt zien, maar voor mij gaat het daar niet om. Op dit moment loont het vanuit commercieel oogpunt niet de moeite om er mee te beginnen.”

De hele keten moet mee

Ana werkt ook samen met Catapa, een organisatie die sensibiliseert rond mijnbouwproblematiek. Toen ze hoorde van hun goud:eerlijk?-project in Gent is ze met de gemeente van Heusden-Zolder gaan praten waarna een project werd uitgewerkt rond goud:eerlijk? in Limburg met talrijke partners. Ana hield er een goed contact met Catapa aan over en werd nadien uitgenodigd op een vergadering met de Zuid-Amerikaanse mijnverantwoordelijken in Londen. Ze bespraken de toekomst en de problemen van het ontginnen van fairtradegoud. Wat Ana het meest bijbleef, is dat slechts een klein percentage van wat de mijn bovenhaalt, kan worden verkocht aan eerlijke handelaars, terwijl heel de mijn moet voldoen aan eerlijke voorwaarden. De mijnbouwers hebben daarin heel wat geïnvesteerd en verwachten een grotere omzet. “Jammer want als de fairtrademijnen niet voldoende goud verkopen, zullen zij ermee stoppen.”

Daarom vindt Ana het heel belangrijk dat er juweelontwerpers bij komen die zich laten certificeren en kiezen voor Fairtradegoud, eerlijk goud met het Fairtrade Max Havelaar-label: “Ik merk dat Max Havelaar dit geen prioriteit vindt, ze kunnen natuurlijk niet op alles inzetten, maar ik vrees dat het op deze manier niet zal blijven bestaan. Iemand zou zich daarin moeten vastbijten en uitzoeken hoe de goudsector in elkaar zit, wat de weg is van grondstof tot afgewerkt product, welke tussenschakels er zijn. Mijn keten is heel kort: ik koop grondstof en bewerk het tot een afgewerkt product, maar de meeste juweliers kopen half afgewerkte producten of maken mallen die ze laten gieten. Als je een hogere omzet van Fairtradegoud wil bereiken, moet je inzetten op de certificatie van gieterijen.”

Ana botst nog vaak op een muur van papieren. “Als goudsmid wil ik vooral in mijn atelier werken. Bovenop mijn boekhouding komt er nu ook een hele administratie bij voor Max Havelaar. Spijtig dat de ideologie van Fairtrade zich voor mij vertaalt in een papieren controlesysteem en dat er weinig inhoudelijke ondersteuning is. Zoals het nu in elkaar zit, blijf je vastzitten op het niveau van goudsmeden zoals ik, maar ik maak het verschil niet voor die gecertificeerde mijnen met een halve kilo goud per jaar. Er is absoluut een grotere omzet nodig. Er moeten meer spelers met fairtradegoud aan de slag gaan, dan krijgt het een plaats in de markt. Zoals fairtradebananen een plaats hebben verworven in de supermarkt.”

Het eco-verhaal

Er is veel te doen rond de arbeidsomstandigheden in de mijnbouw, maar de vervuiling van het milieu is minstens een even groot probleem. Het meeste goud wordt met behulp van kwik of cyanide ontgonnen. “Bij Fairtradegoud is er extra aandacht voor het milieu, onder andere door het gebruik van kwik en cyanide in te perken en vervuild water op te vangen en te recycleren. Ik vind dit zeer goed en misschien nog belangrijker dan een ‘eerlijk loon’. Wat ben je met geld als de ondergrond vervuild is, er geen drinkbaar water is, de dieren ziek worden,…. Onze afvalberg is een goudmijn. Uit 200 gsms kan je voldoende goud halen om een nieuwe gouden ring maken. Inzetten op recyclage en bewustmaking van onze eigen goudmijnen vind ik zeer belangrijk. Samen met Catapa geef ik hier vormingen over. Tijdens de Dag van de Ambachten kregen de bezoekers een atelierbezoek en informeerden we hen over de mijnbouwproblematiek in het Zuiden en het belang van recycleren.”

Ana legt de lat steeds hoger en bruist van de ideeën. Omdat er vaak klanten van ver komen – zo kwam er onlangs een koppel uit Poperinge trouwringen kiezen – is Ana volop een arrangement aan het uitwerken met de focus op duurzaam en lokaal. Doen al mee: B&B moka&vanille, wijnhandelaar ‘maison simple’, een artisanale bakker, cc Muze en natuurlijk Ana Edelsmid. Mensen kunnen het atelier bezoeken, een juweel bestellen, een hapje eten, fairtradewijn proeven, genieten van cultuur en overnachten in een B&B midden in de natuur.

Een weekendje weg om je partner ten huwelijk te vragen en meteen een unieke ring uitkiezen, kan het romantischer?

Ana Edelsmid
Champert 53
3550 Heusden-Zolder
0496 957 753
an.kindermans@ana-edelsmid.be

Foto’s: Ana Kindermans
Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp
Email
Print

Deze website gebruikt cookies om uw gebruikerservaring zo aangenaam mogelijk te maken.